Met maar liefst 65% van de stemmen is ‘Graaiflatie’ verkozen tot het Woord van het Jaar 2023.
Op de tweede plek eindigde vreugdebier (bier dat supporters uit blijdschap op het veld gooien) en de derde plaats was voor nepobaby (iemand die zijn baan te danken zou hebben aan zijn beroemde ouders). Vorig jaar won klimaatklever; een klimaatactivist die zichzelf aan een kunstwerk vastplakt.
Graaiflatie verwijst naar het stiekem opdrijven van de prijzen in tijden van crisis. Het woord bestond al langer, maar werd in het voorjaar populair nadat was gebleken dat multinationals over 2022 flinke winsten hadden gemaakt door forse prijsstijgingen door te berekenen aan consumenten. De Rabobank concludeerde inderdaad dat de prijzen meer waren gestegen dan nodig.
Volgens Van Dale is de definitie van graaiflatie de volgende:
Inflatie die wordt aangewakkerd door ondernemingen die de kostenstijging van grondstoffen, productiemiddelen en arbeid volledig of bovenmatig doorberekenen aan de consument om hun winst op peil te houden of te verhogen.
Wat dat betreft denk ik dat iedereen best bereid is om meer te betalen, als het zou gaan om fair pricing. Maar inmiddels zijn er weinig mensen die nog het vertrouwen hebben dat dit extra geld ook daadwerkelijk ten goede komt aan hogere lonen of betere arbeidsomstandigheden.
Volgens sommigen leven we dan ook in een oligopolie, waarin een klein aantal multinationals (of grote bedrijven) bijna de hele markt met dagelijkse consumentenproducten in handen heeft. Deze bedrijven zijn dus machtig genoeg om prijszetters te zijn in plaats van prijsnemers. Daar komt nog eens bij dat we deze producten elke dag nodig hebben, een prijsverhoging zal dus niet zo snel leiden tot veel minder vraag.
Tegelijkertijd is er ook sprake van “tacit collusion“, een soort kartelvorming zonder officiële afspraken (want dat is illegaal). Bedrijven weten de prijzen van de concurrent en begrijpen dat elkaar consistent undercutten, met als doel klanten te lokken, tot een prijsoorlog leidt waarbij niemand wint. In plaats daarvan grijpen ze een prijsverhoging van de concurrent, bijvoorbeeld onder het mom van duurdere grondstoffen, energie etc, aan als een signaal om hetzelfde te doen. Zo verhogen ze allemaal de prijs en pakken ze allemaal hogere winsten. Het is ook gebleken dat meer dan de helft van de prijsstijging niet te verklaren valt door kostprijsstijging, dus dat deel is gewoon graaien geweest.
0 Comments