Zoveel geld heeft Nederland extra ‘geleend’ in 2020

Money money money, must be funny, in a rich mans world..

Het Agentschap, de dienst van het ministerie van Financiën die belast is met de financiering van de staatsschuld, heeft een rapport genaamd Outlook 2021 (PDF) gepubliceerd. Er staan financiële cijfers in over 2020 (corona jaar 1) en de verwachtingen voor 2021 (corona jaar 2).

Miljoenen euro’s per Corona sterfgeval
Waar vóór corona nog rekening werd gehouden met een financieringsbehoefte van 42 miljard euro (vooral ivm vervanging van lopende staatsobligaties), stond de teller half december op ruim 110 miljard. Dat is dus 68 miljard meer dan verwacht! Al dat geld was nodig in verband met de noodsteun. Het kabinet wilde werkenden en werkgevers helpen om door deze moeilijke tijd heen te komen. Als we dat enorme bedrag eens delen door het aantal Nederlandse Corona-doden in 2020, dat waren er zo’n 10 a 12.000 (al hadden veel van hen al serieuze onderliggende klachten), dan gaat het om minimaal 5,6 miljoen euro per Corona dode. Is dat niet wat veel, zo vragen we ons af. Blijkbaar niet, want voor 2021 staat de teller van de financieringsbehoefte inmiddels op 95 miljard euro, waarvan een kleine 40 miljard bedoeld is voor noodsteun.

Gratis geld
Uit het jaaroverzicht blijkt dat de Nederlandse staat sinds oktober 2020 over leningen met een looptijd van dertig jaar inmiddels een negatieve rente kan rekenen. Dat betekent dat de hele financiering van de noodsteun de schatkist eigenlijk geld oplevert in plaats van kost. De rente op 10-jarige staatsleningen is voor veel landen nu ook negatief. Lenen is dus ‘gratis’ en vaak zelfs lucratief. Dat is ook te zien aan de prognoses van de OESO, die club van rijke industrielanden. Overal loopt de staatsschuld fors op, van 104 procent bbp in 2019 (het gemiddelde van de 37 OESO-leden) naar 122 procent in 2021. De betaalde rente over de staatsschuld, afgezet tegen het bbp, neemt echter af: van 1,8 procent in 2019 naar 1,3 procent in 2021.

Wat als de rente stijgt?
De rente mag en kan niet stijgen. Anders krijgen een aantal landen het heel erg moeilijk. Denk aan Griekenland, Italië, Portugal. Zodra de rentes op hun staatsschulden oplopen, zal terechte twijfel ontstaan over de vraag of ze nog wel in staat zijn om hun de schulden af te lossen. Dit is dus met name bij landen die schulden hebben die ver boven de 100 procent van hun bbp liggen. Nederland en Duitsland hebben wat dat betreft hun zaakjes nog enigszins op orde.