Europa heeft 800 miljard euro nodig om het continent te ‘herbewapenen’, zo hield Commissievoorzitter Von der Leyen de lidstaten deze week voor. Ten eerste; is dat nodig? En waar komt dat geld vandaan? Want gaat Europa nu geld lenen waar de lidstaten samen garant voor staan, de al lang omstreden eurobonds?
Ok, wat zijn die eurobonds?
‘Euro’ staat voor Europa en ‘bonds’ is Engels voor obligaties. Een obligatie is schuldpapier dat door overheden en bedrijven kan worden uitgegeven om geld te lenen, voor grote investeringen of andere uitgaven. Zo gaf Nederland in de coronacrisis nieuwe staatsobligaties uit voor steun aan door de lockdowns gesloten bedrijven. Een obligatie moet net als elke andere lening na een bepaalde periode worden terugbetaald, met rente.
De lidstaten van de eurozone stemden in juli 2020 in met een plan waarbij de Europese Commissie namens de lidstaten 750 miljard euro zou ophalen op de kapitaalmarkt, de zogeheten ‘coronabonds’. Omdat de ECB een paar maanden eerder een nieuw opkoopprogramma had gelanceerd was de rente laag en kon de Europese Commissie tegen een relatief gunstige rente geld lenen.
Hoewel dit coronafonds geen pure eurobonds waren, voelde het voor velen als een stap in die richting, waarbij Nederland meer inlegde dan het terugkreeg. JA21-leider Joost Eerdmans wees erop dat Nederland destijds 20 miljard euro investeerde en slechts 16 miljard euro terugzag. Waarom zouden we dit risico opnieuw nemen? Door tegen het defensieplan te stemmen, kiest de Kamer voor financiële zelfbescherming boven een onzekere Europese solidariteit.
Na corona is nu de oorlog in Oekraïne het argument voor eurobonds. Want ‘never waste a good crisis’. Maar door de gestegen rente is dat voor sommige landen een kostbare aangelegenheid.
Tweede Kamer stemt tegen het EU-defensieplan
Gisteren stemde een nipte meerderheid van de Tweede Kamer tegen het ambitieuze defensieplan van de Europese Commissie, genaamd ‘Herbewapen Europa’ (ReArm Europe). Dit plan, dat een investering van 800 miljard euro behelst, zou deels gefinancierd worden door versoepeling van de Europese begrotingsregels en deels door gezamenlijke leningen. Het besluit van de Kamer, gesteund door onder meer coalitiepartijen PVV, NSC en BBB, is wat ons betreft een verstandige keuze die Nederland beschermt tegen financiële risico’s en onnodige afhankelijkheid van Brussel.
Geen extra financiële risico’s aub
Een van de grootste bezwaren tegen het EU-defensieplan is de manier van financiering. Door de begrotingsregels te versoepelen, krijgen lidstaten de ruimte om meer schulden aan te gaan voor defensie-uitgaven. Daarnaast zou een deel van de 800 miljard euro afkomstig zijn uit gezamenlijke Europese leningen. Dit lijkt dus op het controversiële concept van eurobonds, waarbij rijkere landen zoals Nederland indirect garant staan voor de schulden van zwakkere economieën. NSC-leider Pieter Omtzigt waarschuwde terecht dat dit het risico op een nieuwe schuldencrisis vergroot. Nederland, met zijn relatief sterke financiële positie, zou dan kunnen opdraaien voor landen die hun begroting niet op orde hebben, zoals Italië of Griekenland. De Tweede Kamer heeft met haar stem laten zien dat zij deze financiële valkuil wil vermijden.
Nederland staat al voor forse uitdagingen: een oplopende staatsschuld, hoge inflatie en de noodzaak om te investeren in binnenlandse prioriteiten zoals zorg, onderwijs en infrastructuur. Extra geld lenen voor een Europees defensieproject zou de druk op onze begroting alleen maar vergroten. De Europese Commissie stelt dat de 800 miljard euro nodig is om Europa’s veiligheid te garanderen, maar waarom moet Nederland daarvoor de portemonnee trekken? Ons land voldoet al bijna aan de NAVO-norm van 2% van het bbp voor defensie-uitgaven (1,95% in 2024), en we hebben de afgelopen jaren miljarden extra geïnvesteerd in onze eigen krijgsmacht. Het is niet logisch om daarbovenop nog eens schulden aan te gaan voor een Europees plan waar we weinig controle over hebben.
Bovendien is het maar de vraag of deze leningen efficiënt worden besteed. De EU staat niet bekend om haar snelle en doelmatige besluitvorming. Het risico bestaat dat een groot deel van het geld verdwijnt in bureaucratie of wordt uitgegeven aan projecten die Nederland niet direct ten goede komen. Door geen extra geld te lenen, behoudt Nederland de regie over haar eigen defensiebudget en kan het prioriteit geven aan wat écht nodig is voor onze veiligheid.
Het EU-defensieplan gaat niet alleen over geld, maar ook over macht. Gezamenlijke leningen en een versoepeling van begrotingsregels geven de Europese Commissie meer invloed over hoe lidstaten hun defensie organiseren en financieren. Dit kan een stap zijn richting een centralere Europese defensiepolitiek, iets waar veel Nederlanders huiverig voor zijn. De PVV, NSC en BBB hebben duidelijk gemaakt dat zij geen voorstander zijn van een verdere overdracht van bevoegdheden aan Brussel. Door tegen het plan te stemmen, laat de Tweede Kamer zien dat Nederland haar eigen koers wil blijven varen op het gebied van defensie.
We zien dat de EU de wereld naar haar eigen ideaalbeeld wil blijven vormgeven, ook nu de Verenigde Staten onder Trump een andere koers zijn ingeslagen. Europa riskeert hiermee een nog grotere clash met Rusland door de oorlogsinspanningen op te voeren, terwijl de Europese bevolking door deze allocatie van kapitaal nog meer koopkracht zal moeten inleveren.
Dick Schoof heeft geen idee wat ie doet
Premier Dick Schoof stemde in Brussel al in met de “contouren” van het plan, maar de Kamer fluit hem nu gelukkig terug. Dit is een belangrijk signaal: in een democratie bepaalt het parlement, niet de regering alleen, hoe ons geld wordt uitgegeven. PVV-leider Geert Wilders benadrukte dat Schoof zich moet voegen naar de wens van de Kamer en in Brussel nee moet zeggen tegen gezamenlijke schulden. Dit versterkt de positie van Nederland als land dat niet klakkeloos meegaat met Europese voorstellen, maar eerst kijkt naar het eigen belang. Ondertussen staat de media-machine in standje oorlog en worden tegenstanders van het plan door BNN-Vara bijvoorbeeld beschreven als ‘Poetin-vriendelijke Kamermeerderheid’. Er is echter geen enkele indicatie dat Poetin andere delen van Europa wil gaan aanvallen. En ook al zou hij dat willen doen, dan is het resultaat van afgelopen 3 jaar erg mager te noemen.
0 Comments