De Europese Centrale Bank (ECB) heeft in 2024 een recordverlies van 7,94 miljard euro geleden, na een verlies van 1,27 miljard euro in 2023, wat neerkomt op een gecombineerd tekort van ruim 9,2 miljard euro over twee jaar.
Dit verlies is grotendeels het gevolg van haar eigen monetaire beleid: jarenlang massaal obligaties opkopen tegen lage rentes om de economie te stimuleren, gevolgd door forse renteverhogingen om de hoge inflatie te bestrijden. Daardoor betaalt de ECB nu hogere rentes op deposito’s en schulden aan commerciële en nationale banken, en de eerder aangekochte obligaties met lage rendementen leveren onvoldoende op. Dit renteverschil heeft de balans zwaar onder druk gezet.
De ECB benadrukt dat haar financiële gezondheid niet in gevaar is (uiteraard), wijzend op een kapitaalbuffer van 59 miljard euro. Maar dat is mede dankzij de gestegen goudprijzen. Toch roept dit vragen op. Het beleid was bedoeld om prijsstabiliteit te waarborgen, maar de verliezen suggereren een misrekening in de langetermijngevolgen van quantitative easing en de abrupte rentekeer. Critici kunnen stellen dat de ECB te lang heeft vastgehouden aan lage rentes en obligatieaankopen, waardoor ze zichzelf in een hoek heeft gedreven toen inflatie onverwacht oplaaide door externe schokken, zoals de energiecrisis na de oorlog in Oekraïne.
Voor de toekomst zijn de implicaties dubbel. De ECB verwacht dat de verliezen tijdelijk zijn en gecompenseerd worden door latere winsten, bijvoorbeeld als de economie stabiliseert en rentelasten afnemen. Maar dit optimisme hangt af van onzekere factoren: blijft inflatie beheersbaar, of dwingen nieuwe crises tot nog extremere ingrepen? Bovendien tasten de rode cijfers de geloofwaardigheid van de ECB aan, zeker als nationale centrale banken – zoals de Nederlandse DNB, die ook miljardenverliezen meldt – geen dividenden meer ontvangen en buffers moeten aanspreken. Dit kan politieke spanningen vergroten binnen de eurozone, waar landen als Nederland en Duitsland al langer kritisch zijn op het ECB-beleid.
Een dieperliggende zorg is de afhankelijkheid van centrale banken van hun eigen geldscheppingsmacht. Hoewel de ECB technisch niet failliet kan gaan – ze kan immers euro’s bijdrukken – ondermijnt langdurige verlieslatendheid het vertrouwen in de euro. Als burgers en markten gaan twijfelen aan de stabiliteit van het financiële systeem, kan dat leiden tot kapitaalvlucht of druk op lidstaten om de ECB te herkapitaliseren, wat belastingbetalers kan raken. Kortom, het miljardenverlies legt de kwetsbaarheid bloot van een systeem dat balanceert tussen economische sturing en de grenzen van monetaire almacht, met een ongewisse afloop als de wereldwijde economische turbulentie aanhoudt.
Lees ook: Nederland moet UIT de euro stappen!
0 Comments